Rozwadowian marsz ku wolności

  • data:
  • kurator:
  • inne:
  • nieco dłuższy tekst:

od 7 listopada 2015 r.

Wystawa plenerowa przygotowana z okazji odzyskania niepodległości

miejsce: Rynek w Rozwadowie (Stalowej Woli)

  • Drukuj
  • E-mail

Głównym tematem ekspozycji jest historyczne wydarzenie z dnia 2 listopada 1918 roku, które miało miejsce na rynku w Rozwadowie. W patriotycznym pochodzie wieszczącym powstanie Wolnej Polski wziął udział wielotysięczny tłum mieszczan, duchowych, młodzieży szkolnej, przedstawicieli nowo powołanych władz oraz organizacji, w tym członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół". Tę wyjątkową chwilę zatrzymał w kadrze anonimowy fotograf. Patriotyczny zryw rozwadowian i mieszkańców okolicznych wsi został przedstawiony na tle fotografii dokumentujących ogromne zniszczenia jakich doznało miasto w 1914 i 1915 roku. Wystawa znajduje się tuż za istniejącą już ekspozycją poświęconą historii TG „Sokół", którego członkowie wielokrotnie angażowali się w działania o charakterze niepodległościowym, a budynek był ostoją polskości w mieście.

Jako pierwsza spod władzy zaborczej wyzwoliła się Galicja. Już od połowy października 1918 roku w Rzeszowie, Kolbuszowej, Nisku i Tarnobrzegu odbywały się wiece i manifestacje wieszczące upadek Austrii i powstanie wolnej Polski. W Rozwadowie pierwsza manifestacja odbyła się 27 października 1918 roku. Niedzielny wiec rozpoczęło nabożeństwo, podczas którego kazanie wygłosił o. Bruno Moskal wzywający mieszkańców Rozwadowa do jedności w pracy nad odbudową ojczyzny. Po pochodzie, manifestujący zgromadzili się w budynku Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół", gdzie do późnych godzin nocnych trwały najpilniejsze ustalenia dotyczące bezpieczeństwa mieszkańców.

W niedzielę 2 listopada 1918 roku w niemal wszystkich kościołach dekanatu miechocińskiego odprawiano dziękczynne nabożeństwa. W rozwadowskim klasztorze oo. Kapucynów mszę świętą celebrował ksiądz Michał Dukiet. Po zakończeniu mszy i przemowie Michała Jękota – reprezentanta rozwadowskiego mieszczaństwa, uroczysty pochód rozwadowian i delegacji okolicznych wsi wyruszył w stronę rynku. Uroczystość kontynuowano następnie w budynku rozwadowskiego „Sokoła". Tego samego dnia nabożeństwo odprawiono także w żydowskiej synagodze. Początkiem listopada 1918 r. w Rozwadowie powołano do życia Komitet Miejski, którego zadaniem było sprawowanie rządów w mieście. W jego skład weszli: adwokat z Jan Jaroszewski – przewodniczący, dr Antoni Tokarz, Emil Rudziński, Ludwik Ciołkosz, Michał Jękot, Bartłomiej Litwin, Paweł Serwacki, Jan Dudziak, Karol Kroczek, Ignacy Szwakop, Henryk Lewinger i Jan Kuraś – sekretarz gminy.

Zwiastunem wolnej Polski były nie tylko uroczystości o charakterze patriotycznym. Zmianom władzy towarzyszyły polityczne rozterki, konflikty społeczne i narodowościowe, niejednokrotnie także rabunki i przemoc. Anarchia, chaos i bezprawie w powiecie – jak zanotował kapucyński kronikarz - trwała kilka tygodni.

Dla zapewnienia mieszkańcom Rozwadowa bezpieczeństwa, w mieście utworzono milicję obywatelską. Nadzór nad majątkiem publicznym w Rozwadowie powierzono kapitanowi Dudziakowi, a nad wojskiem byłemu kapitanowi wojsk austriackich Józefowi Nowakowi. Do ekscesów dochodziło zwłaszcza podczas dni handlowych. Podczas jednej z interwencji przypadkowo zginął mężczyzna, za co chłopi w odwecie zabili funkcjonariusza milicji - Adama Wyżykowskiego. Uzbrojone bandy nękały również Żydów, nagromadzona przez lata niechęć do Żydów miała głównie podłoże ekonomiczne, ale oskarżano ich też o popieranie bolszewizmu i próby wprowadzenia go do Polski. Antysemickie wystąpienia nieustannie się nasilały, co doprowadziło do wyjazdu z Rozwadowa ponad połowy obywateli wyznania mojżeszowego.

Rozwadowskie echa Republiki Tarnobrzeskiej

5 listopada 1918 r. w sali rozwadowskiego „Sokoła" odbyło się spotkanie chłopów i lokalnych działaczy politycznych. Zapowiedziano na nim zwołanie na dzień 6 listopada wiecu narodowego w Tarnobrzegu. Jednym z bohaterów tych listopadowych dni był dr Jan Jaroszewski - sprzyjający ruchowi ludowemu socjalista. Przed I wojną światową pracował w Rozwadowie jako adwokat, następnie pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Miejskiej, a po wyborach do Rady Miejskiej, został Komisarzem Rządowym Miasta Rozwadowa.

Jan Jaroszewski zredagował uchwały podjęte przez tarnobrzeski wiec, który odbył się 6 listopada 1918 roku. Stworzyły one fundamenty tzw. Republiki Tarnobrzeskiej, na której czele stanęli Tomasz Dąbal i ksiądz Eugeniusz Okoń. Naczelnym hasłem władz Republiki stały się słowa: „władza dla ludu, ziemia dla chłopów". Na początku 1919 roku Republikę zlikwidowano. Dr Jaroszewski zrezygnował z adwokatury w Rozwadowie w 1921 roku i przeprowadził się prawdopodobnie do Poznania. W 1926 r. był jeszcze wymieniany jako adwokat w sądzie w Lesznie, po czym ślad po nim zaginął.

archiwum wystaw 2015

Rozwadowian marsz ku wolności

od 7 listopada 2015 r. Wystawa plenerowa przygotowana z okazji odzyskania niepodległości miejsce ...

POLISHED UP. Design from Poland

Polished Up w Pradze! Festiwal Designblok. Prague Design and Fashion Week 22-27.10.2015 ...

MODERNA. PRZEMYSŁ+RZEMIOSŁO

2.10- 30.11.2015, KUL, ul. Ofiar Katynia 8B.Nowa wystawa dizajnu! ...

ODZYSKAĆ PIĘKNO MODERNIZMU

2.10.2015-30.12.2015, ul. Staszica 14. Wystawa najciekawszych i najbardziej wartościowych projektó ...

BXBSTUDIO BOGUSŁAW BARNAŚ ARCHITEKTURA ZAKORZENIONA W TRADYCJI

 
2.10 -30.11.2015 KUL, ul. Ofiar Katynia 8b. Wystawa pracowni BXBstudio Bogus
...

Z życia gwardzisty.Gwardia Narodowa z Majdanu Zbydniowskiego.Historia-tradycja-współczesność

Od 13.09.2015  do 20.04.2016 r. fotograficzna wystawa plenerowa, ul. Popiełuszki 10 W regioni ...

Poczuj sztukę

Wystawa interaktywna Poczuj sztukę  w Leżajsku od 15 września do 15 listopada 2015 ...

Arcydzieła sztuki japońskiej w kolekcjach polskich

13.09-25.10.2015 Wystawa arcydzieł sztuki japońskiej w kolekcjach polskich   ...

Kossakowie

09.11.2015-14.02.2016 Wystawa prezentująca dorobek twórczy Rodziny Kossaków   ...

ZMIENIAM MIASTO

03.10.2015-24.01.2016, ul. Staszica 14  Na najnowszej wystawie dla najmłodszych zastanowimy si ...

Pamięć o mieszkańcach Rozwadowa

Wystawa w dawnym lokalu restauracji Grand Cafe, Stalowa Wola-Rozwadów, Rynek 2, od 5 września 201 ...

MODERNA. PRZEMYSŁ + RZEMIOSŁO

9-13.09.2015 Nowa wystawa dizajnu w ramach Helsinki Design Week ...

ROZWADÓW, MIASTO Z DUSZĄ

Wystawa plenerowa, Stalowa Wola-Rozwadów,od 5 września 2015 Wystawa prezentująca efekty warsztat ...

Rozwadowski Sokół – na skrzydłach niepodległości

Wystawa plenerowa, od 5 września Rozwadowski Sokół – na skrzydłach niepodległości w 325. ro ...

Od Matejki do Utagawy. Rysunki i ryciny z kolekcji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła...

13.09-25.10.2015 Od Matejki od Utagawy. Rysunki i ryciny z kolekcji KUL       ...

POLISHED UP. Design from Poland

Wystawa Polished Up na Gdynia Design Days. 3-12 lipca 2015. ...

Wystawa Pawła Grobelnego w Nowym Jorku

Paweł Grobelny, dizajner, autor wielu projektów realizowanych także wspólnie z Muzeum Regionalny ...

AXENTOMANIA

Wystawa prac uczniów klas drugich
z PSP nr 9 w Stalowej Woli,
22.04-28.06.2015 ...

Kazimierz Kwiatkowski "Casimiro" - w stulecie urodzin

26.07-30.08.2015 Wystawa poświęcona twórczości Kazimierza Kwiatkowskiego "Casimiro" (1915-1988). ...

Stanisław Świeca. Rysunek i grafika.Wystawa retrospektywna

26 lipca - 30 sierpnia 2015 Jubileuszowa wystawa prac Stanisława Świecy   ...

Stalowowolanie - kim jesteśmy

1.04-31.08.2015 Wystawa plenerowa Plac przed Biblioteką Międzyuczelnianą, ul. Popiełuszki 10 & ...

Teodor Axentowicz – Ormianin polski w Paryżu, Krakowie, Zakopanem…

6.03-28.06.2015 Teodor Axentowicz - Ormianin polski w Paryżu, Krakowie, Zakopanem   ...

ŚWIAT STAWONOGÓW

9.03-05.07.2015 Wystawa przyrodnicza ze zbiorów Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN w Kr ...
Kontynuując przeglądanie tej strony, akceptujesz pliki cookies. Więcej na ten temat możesz dowiedzieć się w naszej Polityce prywatności.
Zaakceptuj